استاندارد جدید پیچ و مهره های سازه ای – پیچ و مهره اسکلت فلزی:
استاندارد جدید ASTM مشخصات پیچ و مهره های سازه ای را تلفیق می کند. استاندارد جدید ASTM استاندارد های رایج پیچ و مهره های سازه ای را در بر خواهد داشت و تلفیقی از شش استاندارد کنونی پیچ و مهره خواهد بود. با در نظر گرفتن صد ها میلیون قطعه پیچ و مهره ای که سالانه بر اساس مشخصات تعیین شده توسط استاندارد ASTM تولید می شوند صنعت از شیوه ای که توسط استاندارد جدید ASTM که F3125 است تهیه می شود منفعت خواهد برد. خصیصه ای برای پیچهای سازه ای با مقاومت کم وپیچهای سازه ای با مقاومت بالا و سخت کاری شده با حداقل مقاومت کششی
120Ksa(830Mpaو150Ksi(1040Mpa)با رزوه های اینچی و میلیمتری.
اتصالات پیچ و مهره های سازه ای اجزاء ضروری و مهم یک اسکلت فلزی هستند که انواع مختلف سازه های فلزی را به یکدیگر متصل می کنند. از ساختمان های تا سازه های فضایی که در ترمینال هواپیمایی و تسهیلات ورزشی بکار برده می شوند.
شش استاندارد پیچ و مهره های اسکلت فلزی که در ASTM 3125 تلفیق شده اند بشرح زیر می باشند:
از آنجاییکه امروزه اتصالات پیچ و مهره ای به دیگر اتصالات ترجیح داده می شوند ، تمرکز خود را بر روی این نوع اتصال و قابلیت آنها خواهیم گذاشت .
نوع پیچ ها :
پیچ ها از لحاظ نوع،توسط استانداردهایی نظیر
ASTM: (پیچASTM A307- پیچASTM A325 - پیچASTM A490 - و....)
DIN :(-پیچ فولادیDIN933 –پیچ فولادی DIN6914 و.....)
پیچ فولادی (ISO :( ISO 4014- ISO 4017 - ISO7412
(پیچ فولادی گرید 8.8 ،پیچ فولادی گرید 10.9،پیچ فولادی گرید 12.9)
مشخص می گردند که در بخش محصولات و مشخصات فنی وب سایت این شرکت توضیحات کامل داده شده است که از تکرار آنها در این بخش خودداری می کنیم ،
اما آنچه مورد توجه قرار خواهد گرفت کارایی آنها به نسبت استانداردها در تحمل نیروهای وارد بر پیچ ها می باشد .
طراحی نوع پیچ :
بطور معمول در طراحی سازه ها بایستی از ابتدا تا انتها پیچها از لحاظ متریال و ابعاد هماهنگ ویکسان طراحی شوند.
در اقع یکی از اصول کلیدی عدم وجود تناقض و نیز سازگار بودن و هماهنگی طرحها تا حد امکان است ؛
چرا که پیچیدگی بیش از حد طرحها ممکن است باعث بروز خطا شود .
در طول طراحی ملزومات مورد نیاز یک پروژه انتقال صحیح اطلاعات توسط مهندسین سازه به مجریان پروژه از مطالب ضروری است .
عمدتا در ابتدا استاندارد پیچ ، خط فاصله و سپس حروف اختصاری بعد از ان قرار میگیرند .
حروف متداول عبارتند از :
-N : سازه از نوع اتصال اتکایی است و پیچها به نوعی کار گذاشته می شوند که رزوه ها داخل سطوح برشی می مانند .
X- : سازه از نوع اتصال اصطکاکی می باشد و رزوه ها در سطح برشی نمی مانند . (DIN6914 مثل)
SC- : اتصال دارای لغزش بحرانی است . این بدان معناست که سطح رابط بایستی الزامات متناسب با اصطکاک پایدار را داشته باشند .
بستن پیچ :
بستن پیچ و نیروی وارد بر آن بر اساس نوع سازه به لحاظ اعمال نیروی پیش تنیدگی حائز اهمیت است و در ابتدا بایستی نیروهای وارد بر پیچ و مهره در نظر گرفته شود .
چنانچه نیازی به اعمال نیروی پیش تنیدگی نباشد بایستی پیچ ثابت شده و مهره محکم گردد .
بدیهی است هرچه پیچ سفت تر شود نیروهای وارد بر پیچ کمتر خواهد بود و توسط نیروی اصطکاکی به سطوح انتقال داده خواهد شد .
اما در عوض نیروی پیش تنیدگی بیشتری در پیچ ذخیره خواهد شد که باعث کشیدگی بیشتر میشود .
برای روشن شدن مطلب در ابتدا بایستی مباحثی چون نیروهای وارد بر پیچ ، گسیختگی کششی ، گسیختگی برشی و .... مد نظر قرار گیرند که به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت .
تعیین حداقل ممکن :
هدف از بررسی تعیین حداقل ممکن بر اساس مقاومت برای حصول اطمینان از قدرت کافی مشخصه های سازه ای برای تحمل نیروهای فرض شده وارده بر آنها می باشد بنابراین در مورد پیچ ها اینگونه بیان می شود :
نیروی وارده بر پیچ ≥ مقاومت پیچ
نیروهای وارده بر پیچ بسته به نوع نیروی وارده بر آنان یعنی برشی ( عمود بر پیچ ) و یا تنشی ( موازی با محور پیچ ) تعیین می گردد .
نیروی وارد بر پیچ :
نیروی وارده بر تمام پیچ ها نتیجه رابطه نیروهای وارد شده بر اتصال و هندسه اتصال سازه است . اصول مکانیک و تحلیل سازه ای نیروی یک پیچ مشخص در یک اتصال را مشخص میکند که در بخش های بعدی انواع روشها و محاسبات نیروهای وارد بر پیچ را به تفصیل توضیح خواهیم داد .
مقاومت پیچ : پیچها دارای یک ظرفیت کششی و دو ظرفیت برشی هستند . که ظرفیت های اسمی هر کدام با R_n نمایش داده می شوند .
نیروی کششی توسط تعیین حداقل ممکن گسیختگی کششی کنترل می شود بنابراین خواهیم داشت:
نیروی کشش پیچ ≥ گسیختگی کششی پیچ
نیروی برشی با یکی از دو عوامل تعیین حداقل ممکن زیر کنترل می شود :
لغزش ( نیرویی که بر ظرفیت اصطکاکی سطوح متصل شده چیرگی پیدا می کند . )
گسیختگی برشی ( نیرویی که باعث ناتوانی یا شکست برشی پیچ میگردد . )
بنابراین خواهیم داشت :
نیرو برشی وارد بر پیچ ≥ مقاومت گسیختگی برشی پیچ
ار آنجاییکه استفاده از اتصال بیش از دو قطعه با پیچ معمول است نیروی منتقل شده توسط یک پیچ به عملکرد تعداد مقاطع برش در آن مقطع اتصال تبدیل می شود . بنابراین روش بهتر و مناسبتر تعیین حداقل ممکن بدین ترتیب خواهد بود :
نیروی برشی وارده بر مقطع برش ≥ مقاومت لغزشی مقطع برش
نیروی وارده بر مقطع برش ≥ مقاومت لغزشی مقطع برش
توضیح اینکه برای اتصالات اصطکاکی از پیچ و مهره H.V و پیچ HV استانداردA490 استفاده می شود.